TEŞKİLATI ESASİYE KANUNU

K.No. 491 20.4.1340

BİRİNCİ FASIL

Ahkâ mı Umumiye

Madde 1- Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.

Madde 2- (5.2.1937 3115) Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Lâ ik ve İnkılâ pçıdır. Resmi dili Türkçedir. Makarrı Ankara şehridir.

Madde 3- Hakimiyet bilâ kaydüşart Milletindir.

Madde 4- Türkiye Büyük millet Meclisi, Milletin yegane ve hakiki mümessili olup Millet namına hakkı hakimiyeti istimal eder.

Madde 5- Teşri Salahiyeti ve icra kudreti Büyük Millet Meclisinde tecelli ve temerküz eder.

Madde 6- Meclis, teşri salâ hiyetini bizzat istimal eder.

Madde 7- Meclis, icra salâ hiyetini, kendi tarafından müntehap Reisicumhur ve onun tâ yin edeceği bir İcra Vekilleri Heyeti marifetiyle istimal eder.

Madde 8- Hakkı kaza, millet namına, usulü ve kanunu dairesinde müstekal mehakim tarafından istimal olunur.

İKİNCİ FASIL

Vazifei Teşriiye

Madde 9- Türkiye Büyük Millet Meclisi Kanunun Mahsusuna tevfikan millet tarafından müntehap mebuslardan müteşekkildir.

Madde 10- (5.12.1934-2599) Yirmi iki yaşını bitiren kadın, erkek her Türk mebus seçmek hakkını haizdir.

Madde 11- (5.12.1934-2599) Otuz yaşını bitiren kadın, erkek her Türk mebus seçilebilir.

Madde 12- Ecnebi hizmeti resmî yesinde bulunanlar, mücazatı terhibiye veya sirkat, sahtekâ rlık, dolandırıcılık, emniyeti suiistimal, hileli iflâ s cürümlerinden biriyle mahkû m olanlar, mahçurlar, tabiiyeti ecnebiye iddiasında bulunanlar, hukuku medeniyeden ıskat edilmiş olanlar, Türkçe okuyup yazmak bilmiyenler mebup intihap olunamazlar.

Madde 13- Büyük Millet Meclisinin intihabı dört senede bir kere icra olunur.

Müddeti biten mebusların tekrar intihap edilmeleri caizdir.

Sabık Meclis lâ hik Meclisin içtimaına kadar devam eder.

Yeni intihabın icrasına imkâ n görülmediği takdirde içtima devresinin bir sene temdidi caizdir.

Her mebus yalnız kendini intihab eden dairenin değil, umum milletin vekilidir.

Madde 14- Büyük Millet Meclisi, her sene teşrinisani iptidasında davetsiz toplanır.

Meclis â zasının memleket dahilinde, devir, tedkik ve murakabe vazifelerinin ihzarı ve teneffüs ve istirahatleri için senede altı aydan fazla tatili faaliyet edemez.

Madde 15- Kanun teklif etmek hakkı Meclis â zasına ve İcra Vekilleri Heyetine aiddir.

Madde 16- (10.4.1928-1222) Mebuslar Meclisi iltihak ettiklerinde şu şekilde tahlif olunurlar.

Vatan ve milletin saadet ve selâ metine ve milletin bilâ kaydüşart hâ kimiyetine mugayir bir gaye takib etmeyeceğime ve Cumhuriyet esaslarına sadakatten ayrılmayacağıma namusum üzerine söz veririm.

Madde 17- Hiç bir mebus Meclis dâ hilindeki rey ve mütalâ asından ve beyanatından ve Meclisteki rey ve mütalâ asının ve beyanatının Meclis haricinde irad ve izharından dolayı mesul değildir. Gerek intihabından evvel gerek sonra aleyhine cürüm isnat olunan bir mebusun maznunen isticvabı veya tevkifi veyahut muhakemesinin icrası Heyeti Umumiyenin kararına mmenuttur. Cinai cürmü meşhut bundan müstesnadır. Ancak bu takdirde makamı aidi Meclisi derhal haberdar etmekle mükelleftir. Bir mebusun intihabından evvel veya sonra aleyhine sâ dır olmuş cezai bir hükmün infazı mebusluk müddetinin hitamına tâ lik olunur. Mebusluk müddeti esnasında müruru zaman cereyen etmez.

Madde 18- Mebusların senevî tahsisatları kanunu mahsus ile tâ yin olunur.

Madde 19- Tatil esnasında Reisicumhur veya Meclis Reisi lüzum görürse Meclisi içtimaa devat edebileceği gibi â zadan beşte biri tarafından talep vukubulursa Meclis reisi dahî Meclisi içtimaa davet eder.

Madde 20- Meclis müzakeratı alenidir ve harfiyen neşrolunur.

Fakat Nizamnamei Dahilide münderiç şeraite tevfikan Meclis hafi celseler dahi akdedebilir ve hafi celsler müzakeratının neşri Meclisin kararına menuttur.

Madde 21- Meclis, müzakeratını kendi nizamnamei dahilisi mucibince icra eder.

Madde 22- Sual ve istizah ve meclis tahkikatı, Meclisin cümlei salâ hiyetinden olup şekli tatbiki nizamnamei dahilî ile tâ yin olunur.

Madde 23- Mebusluk ile Hükû met memuriyeti bir zat uhdesinde içtima edemez.

Madde 24- Türkiye Büyük Millet Meclisi heyeti umumiyesi her teşrinisani iptidasında bir sene için kendisine bir reis ve üç reis vekili intihab eder.

Madde 25- İntihab devresinin hitamından evvel Meclis adedi mürttebinin ekseriyeti mutlakasile intihabat tecdid olunursa yeni içtima eden Meclisin intihab devresi ilk teşrinisaniden başlar.

Teşrinisaniden evvel vaki olana İçtima, Fevkalâ de bir İçtima addolunur.

Madde 26- (10.4.1928-1222) Büyük Millet Meclisi kavaninin vazı, tâ dili, tefsiri, fesih ve ilgası, Devletlerle mukavele, muahede ve sulh akdi, harb ilâ nı, muvazenei umumiyei maliye ve Devletin umum hesabı katî kanunlarının tedkik ve tasdiki, meskû kâ t darbı inhisar ve malî taahhüdü mutazammın mukavelâ t ve imtiyazatın tasdik ve feshi, umumî ve hususî af ilâ nı, cezaların tahfif ve tahvili, tahkikat ve mücezatı kanuniyenin tecili, mahkemelerden sadır olub katiyet kesbetmiş olan idam hükümlerinin infazı gibi vezaifi bizzat kendi ifa eder.

Madde 27- Bir mebusun vatana hiyanet ve mubusluğu zamanında irtikâ p töhmetlerinden biriyle müttehem olduğuna Türkiye Büyük Millet Meclisi Heyeti Umumiyesi â zayi mevcudesinin sülüsanı ekseriyeti â râ siyle karar verilir, veyahut 12. Maddede münderiç ceraimden biriyle mahkû m olur ve mahkû miyeti kaziyei muhkeme halinî alırsa mebusluk sıfatı zâ il olur.

Madde 28- İstifa, esbabı meşrua dolayısıyle mahcuriyet, bilâ mezuniyet ve mazeret iki ay Meiclise ademi devam veyahut memuriyet kabulü hallerinde mebusluk sakıt olur.

Madde 29- Yukardaki maddeler mucibince mebusluk sıfatı zail veya sakıtolan veyahut vefat eden mebusun yerine bir diğeri intihap olunur.

Madde 30- Büyük Millet Meclisi, kendi zâ bıtasını Reisi marifetiyle tanzim ve idare eder.

ÜÇÜNCÜ FASIL

Vazifei İcraiye

Madde 31- Türkiye Reisicumhuru, Büyük Millet Meclisi heyeti umumiyesi tarafından ve kendi â zası meyanından bir intihap devresi için intihap olunur. Vazifei riyaset yeni Reisicumhurun intihabına kadar devam eder. Tekrar intihap olunmak caizdir.

Madde 32- Reisicumhur, Devletin reisidir. Bu sıfatla merasimi mahsusada Meclise ve lüzum gördükçe İcra vekilleri Heyetine riyaset eder. Reisicumhur, Riyaseti Cumhur makamında bulundukça, Meclis münakaşat ve müzakeratına iştirak edemez ve rey veremez.

Madde 33- Reisicumhur, hastalık ve memleket haricinde seyahat gibi bir sebeple vezaifini ifa edemez veya vefat, istifa ve sair sebeb dolayısile Cumhuriyet Riyaseti inhilâ l ederse Büyük Millet Meclisi Reisi vekâ leten Reisicumhur vezaifini ifa eder.

Madde 34- Cumhur Riyasetinin inhilâ linde Meclis müctemi ise yeni Reisicumhuru derhal intihabeder.

Meclis müçtemi değilse Reis tarafından hemen içtimaa devat edilerek Reisicumhur intihabedilir. Meclisin intihap devresi hitam bulmuş veya intihabatın tecdidine karar verilmiş olursa Reisi cumhuru gelecek Meclis itihabeder.

Madde 35- Reisicumhur, Meclis tarafından kabul olunan kanunları on gün zarfında ilâ n eder.

Teşkilâ tı Esasiye Kanunu ile bütçe kanunları müstesna olmak üzere ilâ nını muvafık görmediği kanunları bir daha müzakere edilmek üzere esbabı mucibesiyle birlikte keza on gün zarfında Meclise iade eder.

Meclis, mezkû r kanunu bu defa da kabul ederse, onun ilâ nı Reisicumhur için mecburidir.

Madde 36- Reisicumhur, her sene Teşrinisanide Hükû metin geçen seneki faaliyetine ve o sene ittihaz edilmesi münasip görülen tedbirlere dair bir nutuk irat eder veyahut Başvekile kıraat ettirir.

Madde 37- Reisicumhur, ecnebi Devletlerin nezdine Türk Cumhuriyetinin siyasî mümessillerini tâ yin ve ecnebi Devletlerin siyasî mümessillerini kabul eder.

Madde 38- (10.4.1928-1222) Reisicumhur, intihabı akabinde ve meclik huzurunda şu suretle yemin eder:

Reisicumhur sıfatile Cumhuriyetin kanunlarına ve hâ kimiyeti milliye esaslarına riayet ve bunların müdafaa, Türk milletinin saadetine sadıkane ve bütün kuvvetimle sarfı mesai, Türk Devletine teveccüh edecek her tehlikeyi kemali şiddetle men, Türkiyenin şan ve şerefini vikaye ve ilâ ya ve deruhde ettiğim vazifenin icabatına hasrınefs etmekte ayrılmayacağıma namusum üzerine söz veririm”.

Madde 39- Reisicumhurun isdar edeceği bilcümle mukarrerat Başvekil ile vekili aidi tarafından imza olunur.

Madde 40- Başkumandanlık Türkiye Büyük Millet Meclisinin şahsiyeti maneviyesinde mündemiç olub reisicumhur tarafından temsil olunur. Kavayi harbiyenin emir ve kumandası hazarda kununu mahsusuna tevfikan Erkâ nı Harbiyei umumiye riyasetine ve seferde İcra Vekilleri Heyetinin inhası üzerine Reisicumhur tarafından nasbedilecek zata tevdi olunur.

Madde 41- Reisicumhur hiyaneti vataniye halinde Büyük Millet Meclisine karşı mesuldür. Reisicumhurun ısdar edeceği bilcümle mukarrerattan mütevellit mesuliyet 39 uncu madde mucibince mezkû r mukarreratı imza eden Başvekil ile vekili aidine racidir.

Madde 42- Reisicumhur, Hükû metin inhası üzerinde daimî malû liyet veya şeyhuhet gibi şahsi sebeplerden dolayı muayyen efradın cezalarını ıskat veya tahfif edebilir.

Reisicumhur Büyük Millet Meclisi tarafından itham edilerek mahkû m olan vekiller hakkında bu salâ hiyeti istimal edemez.

Madde 43- Reisicumhurun tahsisatı kanunu mahsus ile tâ yin olunur.

Madde 44- (29.11.1937-3272) Başvekil, reisicumhur canibinden ve Meclis â zası meyanından tâ yin olunur. Sair vekiller Başvekil tarafından Meclis â zası arasından intihap olunarak heyeti umumiyesi Reisicumhurun tasdiki ile Meclise arzolunur.

Meclis müçtemi değilse arz keyfiyeti Meclisin içtimaına talik olunur.

Hükümet hattı hareket ve siyasî noktai nazarını azami bir hafta zarfında Meclise bildirir ve itimat talep eder.

Madde 45- Vekiller, Başvekilin riyaseti altında (İcra Vekilleri Heyeti)’ni teşkil eder.

Madde 46- İcra Vekilleri Heyeti Hükû metin umumî siyasetinden müştereken mesuldür.

Vekillerden her biri kendi salâ hiyeti dairesindeki icraattan ve maiyetinin efal ve muamelâ tından ve siyasetinin umumî istikametinden münferiden mesuldür.

Madde 47- (29.11.1937-3272) Vekilleri vazife ve mesuliyetleri mahsus kanunla tâ yin olunur.

Madde 48- (29.11.1937-3272) Vekâ letlerin teşkili tarzı, mahsus kanuna tabidir.

Madde 49- (29.11.1937-3272) Mezun ve her hangi sebeble mazur olan bir vekile İcra Vekilleri Heyeti â zasından bir diğeri muvakkaten niyabet eder. Ancak bir vekil bir vekâ letten fazlasına niyabet edemez.

Madde 50- (29.11.1937-3272) İcra Vekillerinden birinin Divanı Â liye sevvvkine dair Türkiye Büyük Millet Meclisince verilen karar vekâ letten sukutu dahi muntazammındır.

Madde 51- İdarî dâ va ve ihtilâ fları rüyet ve hal, Hükû metçe ihzar ve tevdi olunacak kanun lâ yihaları ve imtiyaz mukavele ve şartnameleri üzerine beyanı mütalâ a, geek kendi kanunu muhsusu ve gerek kavanini saire ile muayyen vezaifi ifa etmek üzere bir Şû rayı Devletin rüesa ve â zası vazaifi mühimmede bulunmuş ilim, ihtisas ve tecrübeleri ile mütemeyyiz zevat meyanından Büyük Millet Meclisince intihab olunur.

Madde 52- İcra Vekilleri Heyeti, kanunların suveri tatbikıyesini irae veyahut kanunun emrettiği hususatı tesbit için ahkâ mı cedideyi muhtevi olmamak ve Şû rayı Devletin nazarı tetkikından geçirilmek şartıyle nizamnameler tedvin eder.

Nizamnameler Reisicumhurun imza ve ilâ nıyle mamulünbih olur.

Nizamnamelerin kavanine mugayereti iddia olundukta bunun mercii halli Türkiye Büyük Millet Meclisidir.

DÖRDÜNCÜ FASIL

Kuvvei kazaiye

Madde 53- Mahkemelerin teşkilâ tı, vazife ve salâ hiyetleri kanunla muayyendir.

Madde 54- Hâ kimler bilcümle dâ vaların muhakemesinde ve hükmünde müstakil ve her türlü müdahalâ ttan â zade olup ancak kanunun hükmüne tâ bidirler.

Mahkemelerin mukarreratını Türkiye Büyük Millet Meclisi ve İcra Vekilleri Heyeti hiçbir veçhile tebdil ve tağyir ve tehir ve infazı ahkâ mına mümanaat edemez.

Madde 55- Hâ kimler kanunen muayyen olan ve usul ve ahval haricinde azlolunamazlar.

Madde 56- Hâ kimlerin evsafı, hukuku, vezaifi, maaş ve muhassasatları ve sureti nasp ve azileri kanunu mahsus ile tâ yin olunur.

Madde 57- Hâ kimler kanunen muayyen vezaiften başka umumi ve hususî hiçbir vazife deruhte edemezler.

Madde 58- Mahkemelerde muhakemat alenidir.

Yalnız usulü muhakemat kanunun mucibince bir muhakemenin hafiyen cereyanına mahkeme karar verebilir.

Madde 59- Herkes, mahkeme huzurunda hukukunu müdafaa için lüzum gördüğü meşru vesaiti istimalde serbesttir.

Madde 60- Hiçbir mahkeme, vazife ve salâ hiyeti dâ hilinde olan dâ vaları rüyetten imtiha edemez. Vazife ve salâ hiyet haricinde olan dâ valar ancak bir karar ile reddolunur.

Divani  li

Madde 61- (29.11.1937-3272) Vazifelerinden münbais hususatta İccra Vekilleri ile Şû rayı Devlet ve Temyiz mahkemesi rüesa ve â zasını ve Cumhuriyet Başmüddeiumumisini muhakeme etmek üzere bir (Divanı Â li) teşkil olunur.

Madde 62- Divanı Â li â zalığı için on biri Mahkemei temyiz, on’u Şû rayi Devlet rüesa ve â zası meyanından ve kendi heyeti umumiyeleri tarafından ledeliktiza reyi hafi ile yirmi bir zat intihab olunur.

Bu zevat reyi hafi ve ekseriyeti mutlaka ile içlerinden birini reis ve birini reis vekili intihab ederler.

Madde 63- Divani  li bir reis ve on dört â za ile teşekkül ve ekseriyeti mutlaka ile karar ittihaz eder.

Mütebaki altı zat ledelicab heyetin noksanını ikmal için ihtiyat â za vaziyetindedir.

İşbu ihtiyat â za üçü Mahkemei temyiz, üçü Şû rayı devletten müntehab â za arasından olmak üzere kura ile tefrik olunurlar.

Reisliğe ve reis vekilliğine intihab olunanlar bu kuraya dahil olamazlar.

Madde 64- Divanı Â linin müddeiumumiliği Başmüddeiumumilik tarafından ifâ olunur.

Madde 65- Divanı Â linin kararları katidir.

Madde 66- Divanı Â li mevzu kanunlara tevfikan muhakeme icra ve hüküm ita eder.

Madde 67- Divanı Â li görülen lüzum üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı ile teşkil olunur.

BEŞİNCİ FASIL

Türklerin hukuku â mmesi

Madde 68- Her Türk hür doğar, hür yaşar. Hürriyet, başkasına muzır olmayacak her türlü tasarrufatta bulunmaktır.

Hukuku tâ biiyeden olan hürriyetin herkes için hududu başkalarının hududu hürriyetidir. Bu hudut ancak kanun marifetiyle tesbit ve tâ yin edilir.

Madde 69- Türkler kanun nazarında müsavi ve bilâ istisna kanuna riayetle mükelleftirler. Her türlü zümre, sınıf, aile ve fert imtiyazları mülga ve memnudur.

Madde 70- Şahsi masuniyet, vicdan, tefekkür, kelâ m, neşir, seyahat, akit, sâ yüamel, temellük ve tasarruf, içtima, cemiyet, şirket hak ve hürriyetleri Türklerin tabii hukukundandır.

Madde 71- Can, mal, ırz, mesken her türlü taarruzdan masundur.

Madde 72- Kanunen muayyen olan ahval ve eşkâ lden başka bir suretle hiçbir kimse derdest ve tevkif edilemez.

Madde 73- İşkence, eziyet, müsadere ve angarya memnudur.

Madde 74- (5.2.1937-3115) Umumi menfaatler için lüzumu, usulüne göre anlaşılmadıkça ve mahsus kanunları mucibince değer pahası peşin verilmedikçe hiçbir kimsenin malı istimval ve mülkü istimlak olunamaz.

Çiftçiyi toprak sahibi yapmak ve ormanları Devlet tarafından idare etmek için istimlâ k olunacak arazi ve ormanların istimlâ k bedelleri ve bu bedellerin tediyesi sureti, mahsus kanunlarla tâ yin olunur.

Fevkalâ de hallerde kanuna göre tahmil olunacak para ve mal ve çalışmaya dair mükellefiyetler müstesna olmak üzere hiçbir kimse hiçbir fedakâ rlık yapmaya zorlanamaz.

Madde 75- (5.2.1937-3115) Hiçbir kimse mensup olduğu felsefi içtihat, din ve mezhepten dolayı muaheze edilemez. Asayiş ve umumi muaşeret â dabına ve kanunlar hükümlerine aykırı bulunmamak üzere her türlü dinî â yinler yapılması serbesttir.

Madde 76- Kanun ile muayyen olan usul ve ahval haricinde kimsenin meskenine girilemez ve üzeri taharri edilemez.

Madde 77- Matbuat, kanun dairesinde serbesttir ve neşredilmeden evvel teftiş ve muayeneye tâ bi değildir.

Madde 78- Seferberlikte ve idaei örfiye halinde veyahut müstevli emrazdan dolayı kanunen müttehaz tedabir icabatından olarak vaz’edilecek takyidat müstesna olmak üzere seyahat hiçbir suretle takyidata tâ bi tutulamaz.

Madde 79- Ukudun, sâ yüamelin, temellük ve tasarrufun, içtimaatın, cemiyetlerin ve şirketlerin hududu hürriyeti kanunlar ile musarrahtır.

Madde 80- Hükû metin nezaret ve murakebesi altında ve kanun dairesinde her türlü tedrisat serbesttir.

Madde 81- Postalara verilen evrak, mektublar ve her nevi emanetler salâ hiyettar müstantık, mahkeme kararı olmadıkça açılamaz ve telgraf ve telefon ile vaki olan muhaberatın mahremiyeti ihlal olunamaz.

Madde 82- Türkler gerek şahıslarına gerek â mmeye müteallik olarak kavanın ve nizamata muhalif gördükleri hususatta merciine ve Türkiye Büyük Millet Meclisine münferiden veya müçtemian ihbar ve şikayette bulunabilir. Şahsa aid olarak vukubulan müracaatın neticesi müstediye tahriren tebliğ olunmak mecburidir.

Madde 83- Hiç kimse kanunen tâ bi olduğu mahkemeden başka bir mahkemeye celb ve sevkolunamaz.

Madde 84- Vergi, Devletin umumî masarifine halkın iştiraki demektir.

Bu esasa muğayir olarak hakikî veya hükmî şahıslar tarafından veya onlar namına rüsum, â şar ve sair tekâ lif alınması memnudur.

Madde 85- Vergiler Ancak bir kanun ile tarh ve cibayet olunabilir.

Devlet, vilâ yet idarei hususiyeleri ve belediyelerce teamülen cibayet edilmekte olan rüsum ve tekâ lifin kanunları tanzim edilinceye kadar kemakâ n cibayete devam olunabilir.

Madde 86- Harb halinde veya harbi icab ettirecek bir vaziyet hudusunda veya isyan zuhurunda veyahud vatan ve Cumhuriyet aleyhinekuvvetli ve fiilî teşabbüsat vukuunu umüeyyid, kat’i emarat görüldükte, İcra Vekilleri Heyeti müddeti bir ayı tecavüz etmemek üzere umumî veya mevzî i idarei örfiye ilâ n edebilir ve keyfiyet hemen Meclisin tasdikına arzolunur. Meclis idarei örfiye müddetini, indelicab tezyid veya tenkis edebilir. Meclis müçtemi değilse derhal içtimaa davet olunur.

İdarei örfiyenin fazla temadisi Meclisin kararına mütevakkıftır.

İdarei örfiye şahıs ve ikametgâ h masuniyetlerinin, matbuat, müraselâ t, cemiyet, şirket hürriyetlerinin muvakkaten takyid veya taliki demektir.

İdarei örfiye mıntakasile bu mıntıka dahilinde tatbik olunacak ahkâ m ve muamelâ tın sureti icrası ve harb halinde dahi masuniyet ve hürriyetlerin tarzı takyid ve taliki kanunla tesbit olunur.

Madde 87- İptidai tahsil bütün Türkler için mecburi ve Devlet Mekteplerinde meccanidir.

Madde 88- Türkiye ahalisine din ve ırk farkı olmaksızın vatandaşlık itibariyle (Türk) ıtlâ k olunur.

Türkiye’de veya hariçte bir Türk babanın sulbünden doğan veyahut Türkiye’de mütemekkin bir ecnebi babanın sulmünden Türkiye’de doğum da memleket dâ hilinde ikamet ve sinni rüşte vusulünde resmen Türklüğü ihtiyar eden veyahut Vatandaşlık Kanunu mucibince Türklüğe kabul olunan herkes Türktür.

Türklük sıfatı kanunen muayyen olan ahvalde izaa edilir.

ALTINCI FASIL

Mevaddı müteferrika

Vilâ yat

Madde 89- Türkiye coğrafi vaziyet ve iktisadi münasebet notai nazarından vilâ yetlere vilâ yetler kazalara, kazalar nahiyelere münkasimdir ve nahiyeler de kasaba ve köylerden terekkübeder.

Madde 90- Vilayetlerle şehir, kasaba ve köyler hükmi şahsiyeti haizdir.

Madde 91- Vilâ yetler umuru tevsii mezuniyet ve tefrikı vezaif esası üzerine idare olunur.

Memurin

Madde 92- Hukuku siyasiyeyi haiz her Türk ehliyet ve istihkakına göre Devlet memuriyetlerinde istihdam olunmak hakkını haizdir.

Madde 93- Bilû mum memurların evsafı, hukuku, vezaifi, maaş ve muhassasatı ve sureti nasp ve azileri ve terfi ve terakkileri kanunu mahsus ile muayyendir.

Madde 94- Kanuna muhalif olan umurda â mire itaat memuru mesuliyetten kurtarmaz.

Umuru Maliye

Madde 95- (10.12.1931-1883) Muvazenei Umumiye kanunu lâ yıhası ve buna bağlı Bütçeler ve cedveller ile mülhak bütçeler Meclise malî yıl başından en az üç ay evvel takdim olunur.

Madde 96- Devlet emvalinden muvazene haricinde sarfiyat caiz değildir.

Madde 97- Muvazenei Umumiye kanununun hükmü bir seneye mahsustur.

Madde 98- Hesabı kat’i kanunu müteallik olduğu sene bütçesinin devrei hesabiyesi sarfında istihsal olunan varidat ile yine o sene vuku bulan tediyatın hakikî mikdarını mübeyyin kanundur Bunun şekil ve taksimatı mevazenei umumiye kanununa tamamile mütenazır olacaktır.

Madde 99- Hesabı kati kanunun lâ yıhası müteallik olduğu senenin sonundan itibaren nihayet ikinci senenen teşrini sanisinin iptidasına kadar Büyük Millet Meclisine takdim olunmak mecburidir.

Madde 100- Büyük Millet Meclisine merbut ve Devletin varidat ve masarifatını kanunu mahsusuna tevkifan murakabe ile mükellef bir Davanı muhasebat müessestir.